1962 жылы құрылған

қазіргі уақытта бөлім құрамында 12 адам жұмыс істейді

Бөлім меңгерушісі
Дидоренко Светлана Владимировна

Svetl_did@mail.ru

Зерттеу бағыттары:

– гендік қор

– селекция

– тұқымшаруашылығы

– сорттық технология

Қызметтер:

– Дәнді-бұршақ дақылдарды өсіру технологияларын ғылыми-консультациялық кеңестер беру- келісімді баға

– «ҚазЕжӨШҒИ»  ЖШС-нің селекциясы арқылы шыққан дәнді бұршақ дақылдардың барлық түрлеріне арналған түпнұсқа және элиталық тұқымдарды өндіру бағасы – келісмді баға бойынша.

– Шаруа қожалықтары үшін жиналыстар мен семинарларды ұйымдастырып өткізу – келісмді баға бойынша.

– Үшқоңыр білім тарату орталығында АӨК-дегі мамандарды оқыту – келісмді баға бойынша.

– Ауыл шаруашылығы дақылдарының тұқым шаруашылығы бойынша апробациялау курстарын жүргізу- келісмді баға бойынша.

Монографиялар:

1.    Карягин Ю. Г. Қазақстандағы біржылдық бұршақ дақылдар – Алма-Ата,1968 ж.

Брошюралар:

1. Карягин Ю. Г., Лукашев, В. Н. Қытайбұршақ – бағалы дақыл.- Алма – Ата: Қайнар.-1976.- 44 б.

2.    Карягин Ю. Г., Рамазанов Ш. Ж. және т.б. Қытайбұршақтың  мүмкіндігі жоғары дақыл.- Алма – Ата: Қайнар.-1983.- 6 б.

3.    Карягин Ю. Г., Прокопенко Г. М. Қытайбұршақ сорттарының үлгілерін құрастыру бойынша әдістемелік нұсқаулық – Алма – Ата: Қайнар.-1985.- 6 б

• Карыагин Ю.Г., Бойко А.Т. және т.б. Қытайбұршақ дақылының жоғары өнімділігі ғылыми жетістіктерді белсенді түрде іске асырудың нәтижесі болып табылады – Алма-Ата: Қайнар.-1986.-14 б.
• Мейрман Г.Т, Дидоренко С.В., Карягин Ю.Г. Қазақстанның оңтүстік-шығыс жағдайында биологиялық қасиеттері мен шаруашылық-құнды белгілері бойынша қытайбұршақ (Glycine Max.L.) сорттарының кешенді сипаттамалары, қытайбұршақтың гендік қорының коллекциялық: К а т а л о гы // Алматы, 2008, 18с.
• Қазақстан Республикасының аймағында қолданысқа жіберілген Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтында шығарылған  қытайбұршақ сорттары, Алматы, 2012 ж.

Патенттер:

1.  Патент №25950. Өнертабыс қытайбұршақтың генетикалық трансформациясы germ-line әдісімен. Керчанская О.И., Дедоренко С.В., Есенбаева Г.Л. «Биология және биотехнология институты»РМК ҚР инновациялық патенті, 22.07.2011 берілді., 15.08.2012 жарияланған.
2.  Патент №540, Қытайбұршақтың  «Жансая» сортының селекциялық жетістігі  Ю. Г. Карягин, С. В. Дидоренко, Р. К. Умбеталиева, Ж. Н. Бекжанов, Бакиев А. М. / «Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми -зерттеу институты» ЖШС-і  04.12.2009 берілген, 16.04.2015 жарияланған.
3. Патент №545 Қытайбұршақтың  «Перизат» сортының селекциялық жетістігі  Карягин Ю.Г, Дидоренко С.В., Кудайбергенов М.С., Урозалиев Р.А, Рамазанова С.Б. / «Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми -зерттеу институты» ЖШС-і 06.01.2011 берілген, 16.04. 2015 жарияланған.
4. Патент № 542  Қытайбұршақтың «Болашак» сортының селекциялық жетістігі  Дидоренко С.В., Карягин Ю.Г, Умбеталиева Р.К., Бекжанов Ж.Н., Бакиев А.М./ «Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми -зерттеу институты» ЖШС-і 04.12.2009 берілген, 16.04. 2015 жарияланған.
5. Патент № 541 Қытайбұршақтың  «Искра» сортының селекциялық жетістігі  Карягин Ю.Г, Дидоренко С.В., Умбеталиева Р.К., Бекжанов Ж.Н., Бакиев А.М./ ТОО Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми -зерттеу институты» ЖШС-і 04.12.2009 берілген, 16.04. 2015 жарияланған.

            6. Өнертабысқа арналған 30281 патент, қытайбұршақ үлгілерінің ерте пісуін болжау тәсілі // Булатова К.М., Диторенко С.В., Юсаева Д.А. «Қазақ ауыл шаруашылығы және өсімдік шаруашылығы ҒЗИ» ЖШС-і 26.04.10 ж  берілді, 20.07.2015 ж. жарияланған.

•  Патент №31427 өнертабысқа, Дидоренко С. В. Карягин Ю. Г., Булатова К. М./ «Қытайбұршақты будандастыру тәсілі » // «Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылми-зеррттеу институты» ЖШС-і,  № 2011/0010. өтінім 1 06.01.2011 берілген, 21.07.2016 жарияланған.
• Патент № 623 Қытайбұршақтың «Роза» сортының селекциялық жетістігі   Дидоренко С.В., Карягин Ю.Г, Кудайбергенов М.С.,  Мейирман Г.Т., Нурпеисов И.А., Бегжанов Ж.Н., Умбеталиева Р.К./ «Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми -зерттеу институты» ЖШС-і №2011/121.4  өтінім 12.12.2011 берілген, 15.03. 2016 жарияланған.
• Патент № 624 Қытайбұршақтың «Сабира» сортының селекциялық жетістігі   Дидоренко С.В., Карягин Ю.Г, Кудайбергенов М.С.,  Мейирман Г.Т., Альдешова М.К./ «Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми -зерттеу институты» ЖШС-і №2011/122.4 өтінім 12.12.2011 берілген, 15.03. 2016 жарияланған.
• Патент № 625 Қытайбұршақтың «Даная» сортының селекциялық жетістігі   Дидоренко С.В., Кудайбергенов М.С., Карягин Ю.Г, Абугалиева А.И.,  Нурпеисов И.А., Умбеталиева Р.К., Бегжанов Ж.Н./ «Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми -зерттеу институты» ЖШС-і №2012/058.4 өтінім 30.11.2012 берілген, 15.03. 2016 жарияланған.
• Патент № 3714 Қытайбұршақтың «Суламит» сортының селекциялық жетістігі  Дидоренко С.В., Кудайбергенов М.С., Карягин Ю.Г, Абугалиева А.И./ «Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми -зерттеу институты» ЖШС-і №2013/036.4 өтінім 22.11.2013 берілген, 15.05. 2017 жарияланған.
• Патент № 3708 Қытайбұршақтың «Зара» сортының селекциялық жетістігі Дидоренко С.В., Карягин Ю.Г, Кудайбергенов М.С., Рамазанова С.Б., Булатова К.М., Кушнаренко С.В., Туруспеков Е.К./ «Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми -зерттеу институты» ЖШС-і №2011/135.4 өтінім 27.12.2011 берілген, 15.05. 2017 жарияланған.

Авторлық куәліктер

1. Карягин. Ю. Г, Дидоренко С. В., Умбеталиева Р. К., Бекжанов Ж. Н., Бакиев А. М. Қытайбұршақ сорты «Жансая» // Авторлық куәлік №417, № 09101782 өтінім, 12.12.2009, бұйрық № 06-2/20, 18.01.2012, 28.03.2012 берілген.

2. Карягин Ю.Г, Дидоренко С.В., Уразалиев Р.А, Кудайбергенов М.С., Рамазанова С.Б. Қытайбұршақ сорты «Перизат» // Авторлық куәлік №485, № 10102017 өтінім, 27.11.2010,  № 4-2/164 бұйрық, 21.04. 2013, 01.07.2013 берілген.

3. Дидоренко С.В., Кудайбергенов М.С., Карягин Ю.Г., Абугалиева А.И., Нурпеисов И.А., Умбеталиева Р.К., Бегжанов Ж.Н. Қытайбұршақ сорты «Даная»// Авторлық куәлік №597, № 12102509 өтінім, 14.11.2012,  № 16 бұйрық, 19.01. 2016, 13.03.2017 берілген.

4. Дидоренко С.В., Кудайбергенов М.С., Карягин Ю.Г., Абугалиева А.И., Бегжанов Ж.Н. Қытайбұршақ сорты «Аққу» // Авторлық куәлік №594, № 14103060 өтінім, 04.12.2014,  № 22 бұйрық, 20.01. 2017, 13.03.2017 берілген.

5. Дидоренко С.В., Карягин Ю.Г., Меирман Г.Т., Кудайбергенов М.С.,  Альдешова М.К. Қытайбұршақ сорты «Сабира» // Авторлық куәлік №596, № 11102307 өтінім, 18.10.2011, № 16 бұйрық, 19.01. 2016, 13.03.2017 берілген.

6. Дидоренко С.В., Кудайбергенов М.С., Горьковая Е.Г., Спрягайлова Ю.Н., Умбеталиева Р.К. Қытайбұршақ сорты «Бірлік КВ»  // Авторлық куәлік №595, № 14103054 өтінім, 4.12.2014,  № 22 бұйрық, 20.01.2017, 13.03.2017 берілген.

7. Кудайбергенов М.С., Дидоренко С.В., Абугалиева А.И. Қытайбұршақ сорты «Память ЮГК» // Авторлық куәлік №664, № 15103419 өтінім, 27.11.2015, № 95 бұйрық, 28.02.2018, 4.04.2018 берілген.

8. Дидоренко С.В., Кудайбергенов М.С., Сидорик И.В. Плотников В.Г. Зинченко А.В., Карамурзина У.М., Закиева А.А.  Қытайбұршақ сорты «Ивушка» // Авторлық куәлік №663, № 15103420 өтінім, 27.11.2015, № 95 бұйрық, 28.02.2018, 4.04.2018 берілген.

Монографиялар:

1.  Карягин Ю. Г. Қазақстандағы біржылдық бұршақ дақылдары. (тұқымдастар)- Алма-Ата,1968 ж.

2.  Акилов У. Қытайбұршақ . – Алматы.- 1982 ж.

3.  Абугалиева С.И., Дидоренко С.В., Туруспеков Е.К. Қытайбұршақтың генетикалық әртүрлілігі Glycine Max (l.) Merr.: Алматы, 2017.- 210 б.

Ұсыныстар каталогы:

1. Дидоренко С.В., Абсаттарова А.С. Әдістемелік ұсыныстар қытайбұршақ  дақылының талшықтарына (Glycine Max.L.)// Алматы, 2008.- 28 б.
2. Мейрман Г.Т, Дидоренко С.В., Карягин Ю.Г. Қытайбұршақтың гендік қорының коллекциясының каталогі: қытайбұршақтың (Glycine Max.L.) Қазақстанның оңтүстік-шығыс жағдайында биологиялық қасиеттері мен шаруашылық-құнды белгілері бойынша қытайбұршақ сорттарының кешенді сипаттамалары // Алматы, 2008, 18с.
3. Кершанская О.И., Дидоренко С.В., Есенбаева Г.Л. «Абиотикалық факторларға төзімді трансгенді қытайбұршақты  шығару» зертханалық ережесі, Алматы, 2011.-32б.
4. Сагитов А.О., Дидоренко С.В., Кудайбергенов М.С. Алматы облысы бойынша қытайбұршақты өңдеуде инновациялық технологияны қолдана отырып және интеграцияланған қорғау жүйесі бойынша ұсыныстар: Алматы, 2014, -36 б.
5. Дидоренко С.В., Кудайбергенов М.С. «Қазақ ауыл шаруашылығы және өсімдік шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты» ЖШС-нің  қытайбұршақ сорттарын өсіру: Асыл кітап, 2014, -28 б.
6. Кудайбергенов М.С., Дидоренко С.В. Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы суармалы жерлерде қытайбұршақты өсіру технологиясы: Асыл кітап, 2014, -24 б.
7. Дидоренко С.В., Кудайбергенов М.С. Қытайбұршақ  белгілерінің сипатамасы бойына  каталогы Асыл кітап, 2014, -195 б.

8.  Кененбаев С.Б., Кудайбергенов М.С., Дидоренко С.В. қытайбұршақтың жаңа сорттарының тұқым шаруашылығы және оларды өсіру технологиясы үрдісі: Қарағанды, ЖШС «LITERA», 2015, -32 б.