• gulstan_nurikenova
• 0
• 590
• Uncategorized

СБОРНИК МАТЕРИАЛОВ

• gulstan_nurikenova
• 0
• 1643
• Uncategorized

Направления селекции ячменя в Казахском НИИ земледелия и растениеводства и их результаты за последние 30 лет

Сариев Б.С., Жундибаев К.К.,Баймуратов А.Ж.

ТОО «Казахский научно-исследовательский институт земледелия и растениеводства», Алмалыбак, Казахстан, e—mail: kazniizr@mail.ru

Аннотация: В статье приведены результаты селекционной работы по ячменью отдела зернофуражных культур за последние 30 лет, где проводится селекция ячменя по созданию новых сортов различного направления (кормовой, пищевой, пивоваренный), а также его перспективы в дальнейшем в Республике.

DIRECTIONS OF BREEDING BARLEY IN THE KAZAKH RESEARCH INSTITUTE OF AGRICULTURE AND PLANT GROWING AND THEIR RESULTS OVER THE LAST 30 YEARS

Sariev B. S., Zhundibaev K. K., Baimuratov A. Zh.

Abstract: The article presents the results of breeding work on barley of the department of grain fodder crops over the past 30 years, where barley breeding is carried out to create new varieties of various directions (fodder, food, brewing), as well as its prospects in the future in the Republic.

Ячмень в Казахстане по площади посева занимает второе место после пшеницы среди зерновых культур. Ячмень – культура разностороннего использования. Большая часть урожая зерна ячменя используется на нужды животноводства, а также для приготовления разных видов крупы и является основным сырьем пивоваренной промышленности Казахстана.

Повышение производства зерна в Республике  также зависит от производства зернофуражных культур, которые обладают большим биологическим потенциалом, высокими пищевыми и кормовыми достоинствами. С активным развитием животноводства и перерабатывающей промышленности Казахстана повысился спрос на зерно ячменя. Однако потребность в семенах пивоваренного ячменя в Казахстане обеспечивается не более чем на 30-40%, такое же аналогичное положение по обеспечению зерном кормового ячменя для животноводства. В связи с этим, разработанная концепция развития АПК Республики Казахстан предполагает диверсификацию отраслей растениеводства, расширение посевных площадей для рентабельных сельскохозяйственных культур, с целью получения высококачественной, конкурентоспособной продукции, к числу которых относятся зернофуражные культуры.

В качестве приоритета обозначено усиление селекции, повышение уровня производства оригинальных и элитных семян. Поэтому весьма актуальной является проблема создания новых отечественных высокопродуктивных, высокотехнологичных и конкурентоспособных сортов ячменя по направлениям их использования, адаптированных к условиям зерносеющих регионов Казахстана.

В отделе селекции ячменя Казахском НИИ земледелия и растениеводства селекционная работа проводится по трем направлениям (кормовое, пищевое и пивоваренное). Основная цель создания кормовых сортов ячменя направлена на повышение урожайности и качества зерна для конкретных зон возделывания. Кормовые сорта ячменя в основном возделываются в богарных землях юго-востока и неполивных землях западного и северного Казахстана. Уровень урожайности ячменя в условиях необеспеченной богары, где годовое количество атмосферных осадков по многолетним данным не превышающий 120-200 мм, составляет от 6,0 до 12,0 ц/га, а в условиях полуобеспеченной богары и неполивных земель, где количество атмосферных осадков составляет от 250-350 мм, уровень урожайности составляет от 15,0 до 25,0 ц/га, в условиях обеспеченной богары и неполивных земель, где количество атмосферных осадков составляет от 450 и выше миллиметров, уровень урожайности составляет от 25,0 до 40,0 ц/га.

Основная цель пивоваренных сортов наряду с повышением урожайности, является повышение качества зерна. Зерно пивоваренных сортов должно обладать низким содержанием белка (11,5%), с содержанием крахмала выше 64,0%, содержанием экстраактивных веществ выше 76,0% и содержанием пленки в зерне не выше 9,0%. Сорта пивоваренного ячменя должны возделываться в условиях обеспеченной богары, где количество атмосферных осадков составляет выше 450 мм. и на орошаемых землях. Уровень урожайности пивоваренных сортов ячменя в условиях обеспеченной богары составляет от 35,0 до 45,0 ц/га, а в условиях орошения — составляет от 50,0 до 70,0 ц/га.

Для пищевого направления в основном служат сорта голозерного ячменя. Стратегическое преимущество голозерного ячменя заключается в том, что у голозерного ячменя зерно не покрыто пленкой и подобно зерну пшеницы, легко отделяется при обмолоте от жесткой оболочки, чем обмолоте зерна пленчатого ячменя. Отделение пленки от зерна пленчатого ячменя приводит к существенным потерям полезных для организма веществ, так как, содержащийся в оболочке зерна, зародыше, алейроновом и субалейроновом слоях b-глюкан при технологической обработке теряется вместе с поверхностной пленкой. За счет снижения содержания клетчатки пищевая ценность голозерных форм по сравнению с пленчатыми значительно выше. Стенки клеток эндосперма голозерного ячменя богаты b-глюканами (биологически активными веществами), положительно влияющими на уровень холестерина и сахара в крови, что помогает укреплять сердечно-сосудистую систему организма и соответственно контролировать диабет. В мире обобщены и опубликованы результаты сотен клинических исследований, выполненных в ведущих лабораториях мира и направленных на изучение влияния пищевых продуктов из ячменного зерна на состояние физического здоровья человека. Вывод один: зерно голозерного ячменя является чрезвычайно ценным продуктом диетического питания. Оно содержит комплекс вышеуказанных биологически активных ингредиентов, имеющих эффективную протекторную функцию против трех самых смертоносных болезней современной цивилизации: сердечно-сосудистых заболеваний, сахарного диабета и рака внутренних организмов.

Основными методами работы отдела по селекции ячменя являются:

— селекционная работа проводимая в условиях необеспеченной полуобеспеченной богары, в условиях орошения в Алматинской области;

— закладка полевых опытов линии и номеров ячменя по питомникам селекционного процесса по направления исследовании по методике Доспехова (1985) и ГКСИСК МСХ (2002);

— изучение мировой коллекции ячменя для выделения перспективных исходных форм по направлениям исследовании;

— проведение гибридизации по различным методом с целью получения новых гибридов ячменя по направлениям;

— изучение гибридных популяции с целью выделения чистых линии по направлениям для практической селекции;

— проведение фенологических наблюдении по фазам развития растении по методике ВИРа (1973);

— уход за полевыми опытами (обработка гербицидом против сорняков, внесение минеральных удобрении);

— оценка на устойчивость ячменя в естественном и искусственном условиях по методу Кривченко В.И. (1987);

— проведение структурного анализа по методике Доспехова (1985);

— проведение дисперсионного анализа по методике Доспехова (1985);

— проведение анализа технологического качества зерна по методике Къельдаля;

— подготовка и передача сортов по методике ГКСИСК МСХ РК.

На основании полевых и лабораторных исследовании по вышеуказанным методикам за последние 30 лет созданы и районированы сорта кормового ячменя (Сауле, Жулдыз, Акжол, Жан, Илек 9, Илек 16, Илек 20, Сымбат, Сыр-Аруы, Айдын, Бирлик 20), сорта пивоваренного ячменя (Арна, Асем, Каз-Суффле 1, Сусын, Север 1, Улар, Кымбат, Туран 2) и сорта  пищевого направлении Голозерный 62 (передан в ГКСИСК МСХ РК в 2020 году).

Эти сорта на сегодня занимают в условиях производства Республики  более 525 тыс. га, что составляет одну четвертую часть всей посевной площади ячменя в Казахстане.

• gulstan_nurikenova
• 0
• 686
• Uncategorized

ҚАЗЕӨШҒЗИ ЕГІСТІГІНДЕ ДӘНДІ ДАҚЫЛДАРДЫ БУДАНДАСТЫРУ БАСТАЛДЫ

Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтының селекциялық тәлімбақтарында болашақ сорттың негізі болып табылатын жаңа буданды тұқым алу процесі – дәнді дақылдарды будандастыру басталды. Биыл күзгі-қысқы-көктемгі кезеңде жауын-шашынның аз мөлшерде түсуіне байланысты күздік дәнді дақылдардың жағдайы біркелкі болмады – өсімдіктердің биіктігі төмен, өнімді түптенуі әлсіз, масақтану кезеңінің тез өтуі байқалуда. Осы факторлардың барлығы жаңа будандардың тұқымын алуды тежейді. Алайда дәнді және жемшөп дақылдары бөлімінің ғалымдары мен мамандары бірлесіп күздік және факультативті бидайдың, күздік және жаздық арпа мен сұлы сорттарын будандастыруда. Күздік бидай бойынша – Құттымбетова Несіпхан, факультативті бидай бойынша – Даулетов Бауыржан, жемдік дәнді дақылдар бойынша – Баймұратов Асқар жұмыс барысын жақсы ұйымдастыруда. Оларға бөлім қызметкерлері, сондай-ақ Қазақ аграрлық-техникалық университетінің тыңдаушылары Әкимият Ерасыл және Аманжолова Сандуғаш көмектесуде.

В КАЗНИИЗИР НАЧАЛАСЬ ГИБРИДИЗАЦИЯ ЗЕРНОВЫХ КУЛЬТУР

В селекционных питомниках Казахского НИИ земледелия и растениеводства началась гибридизация зерновых культур – процесс получения новых гибридных семян, основы будущего сорта. В этом году из-за малого количества осадков в течение осенне-зимне-весеннего периода, состояние озимых зерновых культур получилось неравномерным – высота растений низкая, продуктивная куститстость слабая, идет ранее колошение растений. Все эти факторы сдерживают получения новых гибридных семян. Однако ученые и специалисты отдела зерновых и зернофуражных культур сплоченно работают по гибридизации сортов озимой и факультативной пшеницы, озимого и ярового ячменя и овса. Хорошо выполняется работа организаторов по озимой пшенице – Куттымбетовой Несипхан, факультативной пшенице – Даулетова Бауыржана, зернофуражных культур – Баймуратова Аскара. Им помогают сотрудники отдела, а также практиканты Казахского аграрно-технического университета Әкимият Ерасыл и Аманжолова Сандугаш.

• gulstan_nurikenova
• 0
• 599
• Uncategorized

ҚАЗЕӨШҒЗИ ЕГІСТІГІНДЕ ГЕРБИЦИДПЕН ӨҢДЕУ ЖҰМЫСТАРЫ

Қазіргі уақытта Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтының селекциялық, технологиялық және өндірістік танаптарында өсімдіктерді қорғау құралдарымен бүрку жұмыстары жүргізілуде. Биылғы жылы қыстың ұзақ болуына байланысты себудің кеш басталуы, көктемгі жауын-шашынның жиі түсуі арамшөптердің, аурулар мен зиянкестердің қарқынды дамуына ықпал етуде. Институт биыл өсімдік қорғау құралдарының, тыңайтқыштардың және биологиялық препараттардың жеткілікті мөлшерін сатып алды (бұл үшін басшылыққа көп рахмет). Дәнді дақылдарда қос жарнақты арамшөптермен күресу үшін заманауи гербицидтер Балерина, Ластик экстра, ал дара жарнақты арамшөптер үшін – Аксиал, Гарпун супер, Адью белсенді препаратымен бірге; майбұршақта – Базагран, Пулсар, Экстрасол микробиологиялық тыңайтқышымен бірге; жүгеріде – Майстер пауэр; арпамен бірге егілген жоңышқада – Базагран қолданылуда. Кейбір жағдайларда егінді арамшөптерден, аурулардан және зиянкестерден қорғау үшін қоспалар жасалады.

ГЕРБИЦИДНАЯ ОБРАБОТКА ПОЛЕЙ В КАЗНИИЗИР

В настоящее время на селекционных, технологических и производственных посевах Казахского НИИ земледелия и растениеводства идут работы по опрыскиванию растений средствами защиты растений. В этом году позднее начало посевных работ из-за длительной зимы, частые весенние осадки способствуют сильному развитию сорняков, болезней и вредителей. В КазНИИЗиР закуплено достаточное количество средств защиты растений, удобрений и биологических препаратов (за это спасибо руководству института). На зерновых культурах для борьбы с двудольными сорняками используются современные гербициды Балерина, Ластик экстра, а для злаковых сорняков – Аксиал, Гарпун супер с ПАВ Адью; на сое – Базагран, Пульсар совместно с микробиологическим удобрением Экстрасол; на кукурузе – Майстер пауэр; на люцерне с подсевом ячменя – Базагран. В отдельных случаях составляются баковые смеси для защиты культуры от сорняков, болезней и вредителей.

• gulstan_nurikenova
• 0
• 907
• Uncategorized

Бүгін көрнекті ғалым, Қазақстан Республикасы Ұлттық Ғылым академиясының академигі Ғалиолла Төлендіұлы Мейірман 75 жасқа толып отыр.

Ғалиолла Төлендіұлының өмір жолы білімге құштарлық пен ғылымға адал қызмет етудің үлгісі. Соғыстан кейінгі қиын заманда 1946 жылы 17 мамырда Алматы облысының Бөрілітөбе ауданының (қазіргі Қаратал ауданы) М.В. Фрунзе атындағы колхозда дүниеге келген болашақ академик жастайынан оқуға зерек болып, 1964 жылы орта мектепті күміс медалмен бітіреді, сол жылы Қазақ мемлекеттік ауылшаруашылық институты агрономия факультетіне түседі, үздік студент атанып, Лениндік стипендияға оқиды. 1969 жылы институтты қызыл дипломмен бітіріп, аспирантураға түседі. Ірі биолог ғалым профессор А.А. Алманиязовтың шәкірті атанып, өсімдік селекциясы және генетикасы саласы бойынша жоңышқа дақылын зерттеп, генетика мамандығы бойынша кандидаттық диссертация қорғайды. 1974 жылы жаңадан ашылған Қазақ жайылымдық және шабындық шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтына ауысып, 1991 жылға дейін кезегімен кіші ғылыми қызметкер, аға ғылыми қызметкер, бұршақ шөптер селекциясы бөлімінің меңгерушісі, бас директордың орынбасары – малазықтық дақылдар бойынша селекциялық орталықтың жетекшісі лауазымдарында қызмет істейді. Теория мен практиканы ұтымды ұштастыра біліп, мал азықтық дақылының көптеген сорттарын шығарады, іргелі ғылыми зерттеулер жасайды. Нәтижесінде 1990 жылы көп жылғы жұмыстарын қорытындылап, Новосібір қаласында докторлық диссертация қорғайды. Осыдан кейін оның ғалымдық ғұмырының келесі кезеңі басталады. Еліміз тәуелсіздік алған 1991 жылы Қазақ ауылшаруашылық ғылымдары академиясында бастапқыда ғылыми-ұйымдастыру кеңесінің төрағасының, бас ғылыми хатшысының орынбасары, содан кейін өсімдік шаруашылығы селекциясы малазықтық өндірісі және жайылымдар бөлімшесінің академик-хатшысы болып еңбек етті. 1993 жылы Арал агроэкология және ауыл шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтының директоры қызметіне ауысып, жеті жыл бойы абыроймен атқарады, Сыр өңірі еңбеккерлерінің құрметіне бөленеді. 2000 жылы Қазақ егіншілік ғылыми-зерттеу институтына ауысып, директордың ғылыми жұмыс жөніндегі орынбасары болып қызмет етеді. 2002-2004 жж. Қазақ ұлттық аграрлық университетінде өсімдік шаруашылығының селекциясы және биотехнологиясы кафедрасында профессоры болып, білім беру саласында да із қалдырады. 2005 жылдан бастап қазіргі таңға дейін Ғ. Мейірман Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтында еңбек етуде. Ғалым дәнді бұршақ, жарма, малазықтық дақылдары бойынша селекция, генетика, физиология, иммунитет, биохимия, цитология зерттеулерін жүргізіп келеді.

Ғалымның ғылым жолындағы жетістіктері 1992 жылы Қазақ ауылшаруашылық академиясының корреспондент-мүшесі болып сайланумен жалғасып, кейіннен Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының академигі болумен ұласады. 1995 жылы агрономия мамандығы бойынша профессоры ғылыми атағы берілді.

Ғалекең тәжірибелі педагог ретінде көп күш-жігерін білікті мамандар дайындауға жұмсауда, елімізде селекция-генетикалық мектептерін өркендету үшін жұмыс атқаруда. Оның ғылыми жетекшілігімен 9 кандидаттық және 4 докторлық, 15 PhD және магистрлік диссертация қорғалды. Ғалымның 212-ден астам ғылыми жұмыстары жарияланды, «Жоңышқа» (осы еңбегін ұстазы А.Алманиязовқа арнаған), «Дәстүрлі емес және жабайы өсетін азықтық өсімдіктер және олардың интродукция мен селекция үшін маңызы» монографиялары жарық көрді, мал азығы өндірісі және өсімдік шаруашылығы саласындағы 10 ғылыми ұсынысы, мал азықтық дақылдардың электрондық дерекқоры бойынша 3 каталогы жарық көрді. ҚР пайдалануға рұқсат етілген Селекциялық жетістіктердің мемлекеттік тізіміне енгізілген жоңышқа, эспарцет, түйежоңышқа, мақсары, сареп қышасы, рапс, күріш дақылы бойынша, 27 сорттың авторы, сондай-ақ селекция тәсілдері мен технологиясына 2 инновациялық патент алды. Қазақстан Республикасы Жоғары аттестаттау комиссиясының сарапшысы, ауылшаруашылық журналдарының редакциялық кеңесінің мүшесі, Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі ғылыми-техникалық кеңесінің мүшесі, диссертациялық мамандандырылған кеңестің мүшесі.

Ғалиолла Төлендіұлы ғылыми жетістіктерін өндіріске ендіру жолында да тынымсыз еңбек етіп ауыл еңбеккерлеріне, фермерлерге ақыл-кеңес беріп жүр, республикалық және халықаралық ғылыми жобаларға жетекшілік етіп келеді.Ғалымның өсімдік шаруашылығы бойынша, жалпы аграрлық ғылым салаларындағы қосқан еңбегін қазақстандықтармен бірге шет елдік әріптестері де аса құрметпен бағалайды. Ғалиолла Төлендіұлына осындай қарқынмен қажымай талмай еңбек етіп, отанымыздың ғылымына өзінің лайықты үлесін қоса беруді тілейміз.

Сегодня исполнилось 75 лет известному ученому, академику НАН РК Мейрман Галиолле Тулендиновичу.

Мейірман Ғалиолла Төлендіұлы родился в колхозе им. М.В.Фрунзе Берлитобинского района (ныне Каратальского района) Алматинской области. По окончании средней школы с серебрянной медалью в 1964 году поступил на агрономический факультет Казахского Государственного сельскохозяйственного института, г. Алматы. Закончив ВУЗ с отличием (стипендиат им. В.И. Ленина) по специальности «Селекция и семеноводство», он начал свою трудовую деятельность в Казахском Государственном сельскохозяйственном институте в 1969-1971 г.г. начальником отдела семеноводства, в 1972- 1973 г.г. аспирантом, а в 1974 году – ассистентом кафедры селекции и семеноводства. В 1974-1991 г.г. работал в Казахском научно-исследовательском институте лугопастбищного хозяйства (в настоящее время КазНИИ животноводства и кормопроизводства) в качестве младшего научного сотрудника (1974-1976 г.г.), старшего научного сотрудника (1976 г.), заведующим отдела селекции бобовых трав (1976-1991 г.г.), одновременно заместителем Генерального директора – Руководителем селекцентра по кормовым культурам (1985-1991 г.г.). В 1991-1993 г.г. работал в Казахской Академии сельскохозяйственных наук, в начале заместителем Главного ученого секретаря Президиума – Председателя научно – организациооного совета (1991-1992 г.г.), академиком секретарем отделения растениеводства, селекции, кормопроизводства и пастбищ (1992-1993 г.г.). В 1993 – 2000 г.г. работал директором Приаральского научно–исследовательского института агроэкологии и сельского хозяйства, в 2000-2002 г.г. заместителем директора по научной работе Казахского научно – исследовательского института земледелия им.В.Р. Вильямса. В 2002 -2004 г.г. работал профессором кафедры селекции и биотехнологии в растениеводстве Казахского Национального аграрного университета. С 2005г. Мейірман Г.Т. работает заведующим отделом кормовых и масличных культур Казахского научно-исследовательского института земледелия и растениеводства.

В 1974 г. защитил диссертацию на соискание ученой степени кандидата биологических наук по специальности «Генетика», в 1990 г. – диссертацию на соискание ученой степени доктора сельскохозяйственных наук по специальности «Селекция и семеноводство» в Новосибирском Государственном сельскохозяйственном институте. В 1992 г. избран членом-корреспондентом Казахской Академии сельскохозяйственных наук, в последующем стал член – корреспондентом Академии наук Республики Казахстан и академиком Республиканского общественного объединения «Национальная академия наук Республики Казахстан». В 1995 г. присвоено ученое звание профессора агрономии.

Активно работает по подготовке научных кадров. Подготовил в качестве научного руководителя 4 доктора и 10 кандидатов наук, 5 PhD докторов, 10 магистрантов. Одновременно он занимался педогогической деятельностью в ВУЗах Кызылорды и в Казахском национальном аграрном университете. Опубликовал более 212 научных работ, в том числе монография «Люцерна» (2012 г.), создал и передал в Государственное сортоиспытание 23 сортов, в т.ч. люцерны – 9 сортов, донника – 3 сорта, эспарцета – 2, риса – 2 сорта, сафлора – 2, рапса – 4, горчицы – 1. Из них 15 сортов включены в Государственный реестр селекционных достижений, допущенных к использованию в РК, высокопродуктивные сорта люцерны – Капчагайская 80, Дархан 90, Жайнак 96, Кокорай, Туркестан 15, Өсімтал, Көкбалауса; сорта донника – Аркас и Сарайчик; горчицы сарептской – Жамиля; сорта рапса – Майлы, Сафия и Шалқар 39; сорта риса – Арал 202 и Аружан и на них получены авторские свидетельства и патенты, а также 2 инновационных патента на способы селекции и технологии.

Эксперт ВАК РК, член редколлегии сельскохозяйственных журналов, член научно-технического совета МСХ РК, АО «КазАгроИнновация», член специализированного совета по защите докторских диссертации при ТОО «КазНИИ земледелия и растениеводства».

Участвует в международных проектах: по линии ЮНЭСКО, Билифельдского университета (Германия) – по фитомелиорации осушенного дна Аральского моря; Киотского университета (Япония) – по восстановлению плодородия вторично засоленных земель рисового севооборота, Винрокский университет (штат Арканзас, США) по ведению пастбищеоборота и системы рационального использования пастбищ для молочных коров, Южно-Австралийский исследовательский институт развития (SARDI) (Южная Австралия): GS15014 — The potential of wild crop germplasm to improve drought tolerance in alfalfa to increase food production for a growing population with less water («Потенциал зародышевой плазмы диких сородичей для улучшения засухоустойчивых свойств люцерны и увеличения продовольственного производства для растущего населения с меньшим использованием воды»); «GS19001- The use of crop wild relatives to develop drought tolerant alfalfa and its extension to subsistence farmers in Kazakhstan, China and Chile» («Использование диких родственных сельскохозяйственных культур (CWR) для выведения засухоустойчивой люцерны и ее распространение среди фермеров, ведущих мелкое хозяйство на территории Казахстана, Китая и Чили»).

Академик НАН РК Мейрман Г.Т. участвовал в работе ряда Международных конференции и симпозиумов. Является научным руководителем научных проектов и грантов.

Он награжден Почетными Грамотами ВДНХ Каз.ССР (1985 г., 1987 г.), Национального академического центра аграрных исследований (1996 г.), Почетной грамотой и медалью Министерства сельского хозяйства РК «Енбек даңқы», Почетной грамотой и медалью Министерства образования и науки РК «Қазақстан республикасының ғылымын дамытуға сіңірген еңбегі үшін», Почетной грамотой МСХ РК (2006 г.), Почетной грамотой АО «КазАгроИнновация» (2013 г.), орденом «Құрмет» (2016 г.).

Академик Мейрман Галиолла Төлендіұлы свое 75-летие отмечает среди коллег и друзей в полном рассвете сил и вдохновлен на генерирование новых идей на благо развития аграрной науки и в воспитания. Коллектив института желает юбиляру крепкого здоровья, творческих успехов и благополучия в семье!

• gulstan_nurikenova
• 0
• 519
• Uncategorized

«Нұр Отан» партиясының өкілдерімен, ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаттарымен және НАНОЦ жас ғалымдарымен онлайн кездесу

28 сәуірде «Нұр Отан» партиясының өкілдерімен, Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаттарымен және НАНОЦ жас ғалымдарымен онлайн-кездесу өтті. Кездесу тақырыбы: «Инновациялық жобалар және қазақстандық ғылымның даму бағыттары».

ҚазЕӨШҒЗИ атынан жас ғалымдар Алихан Мелдешов, «ҚазЕӨШҒЗИ жетістіктері мен даму бағыттары және жас ғалымдардың үлесі», Амангелдиева Айгүл — «Селекцияның қазіргі әдістері», Колусенко Марина — «Органикалық ауыл шаруашылығын ғылыми қолдау», Табынбаева Ляйля — «Қант қызылшасының тұқымын дайындау технологиясы».

ҚазЕӨШҒЗИ өкілдерінен басқа, Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университетінің, С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университетінің, Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университетінің, А.И. Бараев атындағы ғылыми-өндірістік орталығының, Қазақ агроөнеркәсіп кешені экономика ғылыми-зерттеу институтының, Қарабалық ауылшаруашылық тәжірибе станциясының жас ғалымдары қатысқан семинарда қазақстандық аграрлық ғылымдағы зерттеулердің нәтижелері мен бағыттары туралы қызу пікір алмасу өтті.

Онлайн встреча с представителями партии «Нур Отан», депутатами Мажилиса Парламента РК и молодыми учеными ДО НАО «НАНОЦ»

28 апреля состоялся онлайн встреча с представителями партии «Нур Отан», депутатами Мажилиса Парламента РК, НАО «НАНОЦ» и молодыми учеными ДО НАО «НАНОЦ». Тематика встречи: «Инновационные проекты и перспективы развития казахстанской науки».

От КазНИИЗиР выступили молодые ученые Мелдешов Алихан, доклад «Достижения и перспективы развития ТОО КазНИИЗиР и вклад молодых ученых», Амангелдиева Айгуль – «Современные методы селекции», Колусенко Марина – «Научное обеспечение по ведению органического сельского хозяйства», Табынбаева Ляйля – «Технология подработки семян сахарной свеклы».

На семинаре, участниками которого кроме представителей КазНИИЗиР были молодые ученые Казахского национального аграрного исследовательского университета, Казахского агротехнического университета им. С.Сейфуллина, Западно-Казахстанский аграрно-технического университет им. Жангир хана, Научно-производственного центра им. А.И. Бараева, Казахского НИИ экономики АПК, Карабалыкской СХОС, состоялся живой обмен мнениями, результатами и перспективами научных исследований в казахстанской аграрной науке.

• gulstan_nurikenova
• 0
• 564
• Uncategorized

ҚАЗНИИЗИРДЕ ОРГАНИКАЛЫҚ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ БОЙЫНША ТӘЖІРИБЕЛЕР ЖҮРГІЗУ

Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтында (ҚазНИИЗиР) «Органикалық ауыл шаруашылығы» ғылыми бағдарламасы аясында институт тәлімбақтарында және шаруашылық жағдайында тәжірибелер жасалуда. Мысалы, «Хуторок» ЖШС модельді шаруашылығында органикалық егіншілік бойынша далалық тәжірибелер қойылды. 20 га алаңда әр түрлі дәнді дақылдар жиынтығымен (бидай, полба, спельта, арпа, дәнге арналған жүгері), бұршақ тұқымдастар мен жемдік шөптерімен демонстрациялық полигон жасалынды.Институтта органикалық егіншілік жүйесін жүргізу үшін биологиялық ауыспалы егіс жасау бойынша тәжірибелер қойылды. Мұнда топырақ өңдеудің әдістерінің, мерзімі мен тереңдігінің биологиялық агенттерді қолданумен бірге топырақтың агрофизикалық, агрохимиялық және микробиологиялық қасиеттеріне әсері зерттеледі. Тәжірибеде егістік топырақты автоматтандырылған жүйе арқылы таңдауға болатын нүктелік координаталарға бөлінген. Өнімділігі және биомассасы жоғары сидералды дақылдар таңдау үшін жаздық дәнді дақылдар, бұршақ және мал азықтық дақылдары себілді.«Органикалық ауыл шаруашылығы» бағдарламасы бойынша ғылыми жұмыс бағдарлама жетекшісі Бастаубаева Шолпан Оразқызының басшылығымен жүзеге асырылуда.

ЗАКЛАДКА ОПЫТОВ ПО ОРГАНИЧЕСКОМУ СЕЛЬСКОМУ ХОЗЯЙСТВУ В КАЗНИИЗИР

В Казахском научно-исследовательском институте земледелия и растениеводства (КазНИИЗиР) в рамках научной программы «Органическое сельское хозяйство» проводится закладка опытов в стационарах института и в условиях хозяйств. Так, в модельном хозяйстве ТОО «Хуторок» проведена разбивка опытов по органическому земледелию. На площади 20 га заложен демонстрационный полигон с набором различных сортов зерновых (пшеница, полба, спельта, ячмень, кукуруза на зерно), зернобобовых культур и кормовых трав.В институте заложены опыты по разработке биологизированных севооборотов для ведения органической системы земледелия. Здесь будет изучено влияние способов, сроков и глубины различных приемов обработки почвы в сочетании с применением биологических средств на агрофизические, агрохимические и микробиологические свойства почвы. Опытное поле разбито для автоматизированного отбора почв, координаты точек. Для подбора сидеральных культур, обладающих высоким коэффициентам продуктивности и большой биомассы посеяны яровые зерновые, зернобобовые и кормовые культуры.

• gulstan_nurikenova
• 0
• 769
• Uncategorized

ҚАЗЕӨШҒЗИ-да ҚАНТ ҚЫЗЫЛШАСЫН ЕГУ

Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтының селекциялық тәлімбақтарында қант қызылшасын егу аяқталды. Атап айтқанда 2,63 гектар алқапқа қызылшаның отандық болашағы зор және өнімді жаңа будандарын одан әрі көбейту үшін толыққанды отырғызылатын тамыржемістерін алу үшін қызылшаның ата-аналық компоненттері, яғни екі қатарда аналық және бір қатарда аталық формада егілді. Егіс үшін дәл егу жүйесімен жабдықталған заманауи пневматикалық сепкіш қолданылды.
Сондай-ақ, қағаттарда сақталған қант қызылшасының тамыржемістерін отырғызу жұмыстары жүргізілді.
ҚАЗЕӨШҒЗИ Талдықорған филиалының егістігінде қант қызылшасының 7 буданының (Ардан, Тиссерин, Бетасид, Игорь, Мелодия, Фантазия, Ақсу) тұқымы себілді. Селекционер және тұқым өсіруші ғалым К.Т.Қонысбеков институт пен филиалда қант қызылшасы питомниктерін орналастыруға жетекшілік етті.

ПОСЕВ САХАРНОЙ СВЕКЛЫ В КАЗНИИЗИР

В КазНИИЗиР в селекционных питомниках завершен посев сахарной свеклы. В частности, на площади 2,63 га  посеяны компоненты маточной свеклы, т. е. две линии материнской и одна отцовская форма в целях получения полноценных посадочных корнеплодов для дальнейшего размножения перспективных и продуктивных новых гибридов сахарной свеклы отечественной селекции. Для посева использована современная пневматическая сеялка с системой точного высева.
Также проведена посадка корнеплодов сахарной свеклы, полученные из кагатного хранения.
В Талдыкорганском филиале КазНИИЗиР посеяны фабричные семена 7 гибридов сахарной свеклы (Ардан, Тиссерин, Бетасид, Игорь, Мелодия, Фантазия, Аксу). Работой по закладке питомников сахарной свеклы в институте и филиале руководил селекционер-семеновод К.Т.Конысбеков.

• gulstan_nurikenova
• 0
• 590
• Uncategorized

ҚАЗНИИЗИР-ДЕ ДӘНДІ ЖӘНЕ БҰРШАҚТЫ ДАҚЫЛДАРДЫ ЕГУ АЯҚТАЛДЫ

2021 жылы 18 сәуірде институтта жаздық дәнді және бұршақты дақылдарды себу аяқталды. Атап айтқанда, селекциялық және тұқым питомниктерінде дәнді дақылдардан жаздық бидай, жаздық тритикале, жаздық арпа мен сұлы, ал бұршақ тұқымдас дақылдардан бұршақ, ноқат және жасымық себілді. Сонымен қатар, ауыспалы егіс алқаптарына арпа дақылымен бірге жоңышқа тұқымы себілді. Мақсары дақылы бөлек танапта себіледі.

Қант қызылшасының жаңа отандық буданын сұрыптап шығару мақсатында қант қызылшасының ата-аналық формалары мен селекциялық үлгілері тамыржемістер мен штеклингтер түрінде (жылыжайдан шыққан ұсақ тамыржемістер) отырғызылды.

Тәлімі жағдайда ауылшаруашылық дақылдарын өсірудің агротехнологиясын жасау үшін мақсары, зығыр, арпа, тары, сұлы + бұршақ үш факторлы тәжірибе бойынша себілді. Бұл дақылдардан басқа тәжірибе барысында әртүрлі тыңайтқыштардың әсері мен топырақты өңдеу әдістері зерттеледі.

Қазіргі уақытта күздік дақылдарды аммиак селитрасымен қоректендіру, дақылдарды тырмалау және оларды өсімдіктерді қорғау құралдарымен өңдеу бойынша ауылшаруашылық жұмыстары жүргізілуде.

ЗАВЕРШЕН ПОСЕВ ЗЕРНОВЫХ И ЗЕРНОБОБОВЫХ КУЛЬТУР В КАЗНИИЗИР

18 апреля 2021 года в институте завершен посев яровых зерновых и зернобобовых культур. В частности в селекционных и семеноводческих питомниках из зерновых культур посеяны яровая пшеница, яровое тритикале, яровой ячмень и овес, из зернобобовых культур – горох, нут и чечевица. Кроме того, в севооборотных участках посеяна люцерна с подсевом ячменя. На отдельном участке также посеян сафлор.

С целью создания нового отечественного гибрида сахарной свеклы посажены родительские формы и линии сахарной свеклы в виде корнеплодов и штеклингов (мелких корнеплодов из теплицы).

По агротехнологии возделывания сельскохозяйственных культур в условиях богары на трех-факторном опыте посеяны сафлор, лен, ячмень, просо, овес + горох. Кроме указанных культур в опыте будут изучены влияние различных удобрений и способов обработки почвы.

В настоящее время проводятся сельскохозяйственные работы по подкормке посевов озимых культур аммиачной селитрой, боронованию посевов и обработке средствами защиты растений.