Қараша 29, 2021
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ТРИТИКАЛЕ ДАҚЫЛЫНЫҢ ОТАНДЫҚ СОРТТАРЫ
Қазақстанда тритикале селекциясы 1970 жылы академик Оразалиев Рақым Алмабекұлының жетекшілігімен Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтында (ҚазЕӨҒЗИ) басталды, кейін бұл жерде жемдік және нан пісіруге арналған күздік және жаздық тритикаленің көптеген сорттары шығарылды. Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында күздік тритикаленің ТАЗА, АЗИАДА, ҚОЖА және ЗЕРНОКОРМОВОЕ 5 сорттарын өндірісте қолдануға рұқсат етілген. Сондай-ақ күздік тритикаленің БАРУ және жаздық тритикаленің УКАЗ сорттары мемлекеттік сортсынаққа берілген.
Құрамында крахмалы жоғары, ең бастысы егін өнімділігі мол болғандықтан, тритикале химия-технологиялық өнеркәсібі (биоэтанол, метанол, биодизель, спирт және басқа да туындылар) үшін тамаша шикізат болып табылады. Тритикаленің жоғары өнімі негізгі қоректік заттардың ақуыз, крахмал және т.б. көп мөлшерін қалыптастыруға ықпал етеді. Әлемде тритикале өнімдері мал шаруашылығында ерте жасыл жем, сүрлем, пішендеме және т.б. ретінде өте табысты қолданылады.
Қазақстанда диқандардың тритикале дақылына деген қызығушылығы артып келеді, бұл дақылдың күздік сорттары Алматы облысының Сарқанд ауданында өндіріске енгізуде. «Байсерке-Агро» ЖШС-де әр жылдары орташа егін түсімі тәлімі жерде гектарына 45 центнерден, жүйелі суару жағдайында 116 ц/га-ға дейін жетті. Сарқанд ауданындағы «Азия-Голд» және Райымбек ауданындағы «Айғайтас» шаруашылықтарында мол алқаптарға егілуде. Бұл дақылға сұраныс еліміздің барлық оңтүстік және оңтүстік-шығыс аймақтарында артып келеді. Республиканың солтүстігіне де қызығушылық бар.
