Category Archives: Uncategorized

Құрметті Күлпаш Мансуровна!

Сізді 75 жылдық мерейтойыңызбен шын жүректен құттықтаймыз!

44 жылдан астам ғылыми және педагогикалық қызметіңіз – ғылымға адалдық пен кәсіби шеберліктің жарқын үлгісі.

«Селекция және тұқым шаруашылығы» мамандығы бойынша биология ғылымдарының докторы, «Агрономия» мамандығы бойынша доцент ретінде Сіз еліміздің аграрлық ғылымының дамуына және жас ғалымдарды тәрбиелеуге зор үлес қостыңыз.

Сіз зерттеу саласында ғана емес, басқарушылық қызметте де табысты еңбек еттіңіз – зертхана меңгерушісінен бастап бас ғылыми қызметкерге дейінгі жолыңыз еңбекқорлық пен жауапкершіліктің айғағы.

Сіздің жетекшілігіңізбен Юсаева Дамира мен Хайбулина Эльмира кандидаттық диссертацияларын сәтті қорғады.

Сіз 110-нан астам ғылыми еңбек, соның ішінде Web of Science пен Scopus базаларындағы мақалалар мен монография жарияладыңыз.

Ғылымға деген адалдығыңыз, ұстаздық даналығыңыз бен еңбегіңіздің нәтижелері ұжым мен шәкірттердің ыстық ықыласына бөленді.

Сізге зор денсаулық, ұзақ ғұмыр, отбасылық амандық және шығармашылық табыстар тілейміз!

Ғылым жолындағы еңбегіңіз мәңгі жасай берсін!

Ізгі тілекпен, Шолпан Бастаубаева,

«ҚазЕжӨШҒЗИ» Басқарма төрағасы және ұжымы

Уважаемая Кульпаш Мансуровна!

Примите искренние поздравления с Вашим 75-летним юбилеем!

Ваша научная и педагогическая деятельность, охватывающая более четырёх десятилетий, является примером преданности делу, высокой профессиональной культуры и служения науке.

Как доктор биологических наук по специальности «Селекция и семеноводство» и доцент по специальности «Агрономия», Вы внесли весомый вклад в развитие отечественной аграрной науки и подготовку нового поколения учёных.

На протяжении карьеры Вы занимали ответственные должности от заведующей лабораторией до главного научного сотрудника, всегда оставаясь верны научной точности, принципиальности и созидательному подходу к делу.

Под Вашим руководством защищены кандидатские диссертации Юсаевой Дамиры и Хайбулиной Эльмиры, опубликовано более 110 научных работ, включая статьи в международных базах Web of Science и Scopus, а также монография и учебное пособие.

Ваш труд, мудрость и наставничество заслужили глубокое уважение коллег и признательность учеников.

Пусть Ваша энергия, вдохновение и любовь к науке продолжают приносить новые открытия и достижения!

Желаем крепкого здоровья, благополучия, счастья и долгих лет активной жизни!

С уважением, Шолпан Бастаубаева,

Председатель правления «КазНИИЗиР» и коллектив

ҚазҰАЗУ-да «Өсімдік шаруашылығы» бағыты бойынша диссертация қорғалды

2025 жылдың 28 қазан күні ҚазҰАЗУ жанындағы 8D081 – Өсімдік шаруашылығы кадрларды даярлау бағыты бойынша диссертациялық кеңесте бірқатар диссертациялар сәтті қорғалды.

Өз ғылыми жұмыстарын Сембаева Айзада Сансызбайқызы мен Абылдаева Джылдыз Бақайқызы қорғады.

Айзада Сембаева «Тамшылатып суару технологиясын қолдану арқылы дәнге өсірілетін интенсивті жүгері будандарын өсіру кезінде суару режимдері мен минералдық қоректенуді оңтайландыру» тақырыбындағы диссертациясын ұсынды.

Ал Джылдыз Абылдаева «Қазақстанның оңтүстік-шығыс жағдайында ноқаттың жаңа сорттарына арналған сұрыптық технологияны әзірлеу» тақырыбындағы жұмысын қорғады.

Екі жұмыс та 6D080100 / 8D08101 – Агрономия мамандығы аясында, 8D081 – Өсімдік шаруашылығы бағыты бойынша әзірленген. Бағыттың құрамына «Агрономия», «Жеміс-көкөніс шаруашылығы» және «Өсімдік селекциясы» білім беру бағдарламалары кіреді.

Диссертациялық кеңестің №9 және №10 хаттамалары негізінде қабылданған шешімге сәйкес, Сембаева Айзада Сансызбайқызына және Абылдаева Джылдыз Бақайқызына PhD философия докторы дәрежесі берілді.

В КазНАИУ состоялись защиты диссертаций по направлению «Растениеводство»

28 октября 2025 года в диссертационном совете при Казахском национальном аграрно-исследовательском университете (КазНАИУ) прошли защиты диссертаций по направлению подготовки кадров 8D081 – Растениеводство.

Свои научные работы представили Сембаева Айзада Сансызбаевна и Абилдаева Джылдыз Бакаевна.

Айзада Сембаева защитила диссертацию на тему «Оптимизация поливных режимов и минерального питания при возделывании интенсивных гибридов кукурузы на зерно с использованием капельного орошения».

Джылдыз Абилдаева представила работу на тему «Разработка сортовой технологии новых сортов гороха в условиях юго-востока Казахстана».

Обе диссертации выполнены по специальности 6D080100 / 8D08101 – Агрономия в рамках направления 8D081 – Растениеводство, включающего образовательные программы «Агрономия», «Плодоовощеводство» и «Селекция растений».

По итогам заседаний и на основании протоколов №9 и №10 диссертационного совета решением комиссии Сембаевой Айзаде Сансызбаевне и Абилдаевой Джылдыз Бакаевне была присуждена учёная степень доктора философии (PhD).

Книги сотрудников КазНИИЗиР: исследования, которые формируют будущее сельского хозяйства Казахстана

Научные сотрудники Казахского научно-исследовательского института земледелия и растениеводства (КазНИИЗиР) представляют серию уникальных монографий, посвящённых актуальным вопросам аграрной науки – от биологического земледелия до селекции, экологии и сохранения генетических ресурсов.

Все книги можно приобрести в офисе КазНИИЗиР.

Контакт: 8 778 835 75 78 – Мухтар

1. Ш. Бастаубаева, С. Кененбаев – «Биологическое земледелие в Казахстане» (2025)

Монография раскрывает мировой и отечественный опыт биологического земледелия, описывает результаты многолетних казахстанских исследований, направленных на внедрение экологически безопасных технологий. Издание адресовано агрономам, исследователям и студентам.

2. Г. Мейрман, Р. Масоничич-Шотунова – «Люцерна» (2013)

Книга подробно рассматривает селекцию, биологию и технологии возделывания люцерны, а также методы создания инбредных линий и гибридов. Ценное пособие для селекционеров, биологов и специалистов по кормопроизводству.

3. С. Дидоренко – «Селекция сои в Казахстане» (2019)

Работа основана на результатах многолетних опытов, описывает генетические и биологические основы селекции сои, а также новые сорта, выведенные в Казахстане.

4. К. Фаизов, Р. Уразалиев, А. Иорганский – «Почвы Республики Казахстан» (2001)

Фундаментальный труд о географии, классификации, свойствах и рациональном использовании почв Казахстана. Подробно анализируется экология почвенного покрова и антропогенные изменения.

5. К. Булатова – «Белковые маркеры в оценке генетического разнообразия коллекций, селекции и семеноводстве зерновых культур» (2025)

В книге показано использование белковых маркеров при селекции пшеницы, ячменя и тритикале. Практическое руководство для генетиков, селекционеров и семеноводов.

6. К. Баймагамбетова, А. Сарбаев – «Селекционно-экологические основы создания адаптивных сортов яровой мягкой пшеницы в Казахстане» (2014)

Монография обобщает многолетние исследования по адаптации и селекции пшеницы в различных природных условиях. Даны практические рекомендации для селекционеров и аграриев.

7. Ш. Бастаубаева, К. Конысбеков, Р. Ержебаева, А. Абекова, Л. Табынбаева – «Состояние и перспективы развития свекловодства в РК» (2021)

Описаны современные технологии возделывания сахарной свеклы, методы биотехнологии, селекция и семеноводство отечественных гибридов.

8. А. Киреев – «Научные основы богарного земледелия на юго-востоке Казахстана» (2010)

Раскрыты методы повышения эффективности возделывания культур при минимальной и нулевой обработке почвы, особенности влагообеспечения и применения современных машин.

9. М. Кудайбергенов, А. Сайкенова, К. Байтаракова, М. Канаткызы – «Зернобобовые культуры в Казахстане» (2024)

Обобщены исследования по селекции и агротехнике гороха, нута, чечевицы и других культур. Представлены новые сорта и рекомендации для практического применения.

10. А. Абугалиева, Е. Туруспеков, С. Абугалиева, Л. Драчева, С. Скокбаев, Т. Савин – «Генетические ресурсы культурного и дикого ячменя» (2011)

Систематизированы данные о морфологических, генетических и хозяйственно ценных признаках ячменя — важный источник информации для генетиков и селекционеров.

11. Б. Сариев, А. Абугалиева – «Селекция ячменя на юге и юго-востоке Казахстана» (2012)

Монография посвящена созданию новых сортов ярового ячменя для разных регионов страны. Полезна для аграриев, преподавателей и студентов.

Все книги доступны к приобретению в офисе КазНИИЗиР.

Телефон для связи: 8 778 835 75 78 (Мухтар)

ҚазЕжӨШҒЗИ ғалымдарының еңбектері: Қазақстан ауыл шаруашылығының ғылыми қоры

Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтының (ҚазЕжӨШҒЗИ) ғалымдары еліміздің аграрлық ғылымына арналған бірегей ғылыми еңбектер сериясын ұсынады.

Кітаптар биологиялық егіншілік, селекция, экология және генетикалық ресурстар тақырыптарын қамтиды.

Байланыс: 8 778 835 75 78 – Мұхтар

1. Ш. Бастаубаева, С. Кененбаев – «Қазақстандағы биологиялық егіншілік» (2025)

Биологиялық егіншіліктің әлемдік және қазақстандық тәжірибесі, экологиялық тәсілдер мен тәжірибелік зерттеулер нәтижелері баяндалған.

2. Г. Мейрман, Р. Масоничич-Шотунова – «Жоңышқа» (2013)

Жоңышқаның биологиясы, селекциясы және тұқым шаруашылығы мәселелері қарастырылған.

3. С. Дидоренко – «Қазақстандағы соя селекциясы» (2019)

Қазақстанда шығарылған жаңа соя сорттары мен олардың биологиялық ерекшеліктері сипатталады.

4. К. Фаизов, Р. Уразалиев, А. Иорганский – «Қазақстан Республикасының топырақтары» (2001)

Қазақстан топырақтарының географиясы, қасиеттері және экологиялық жағдайы толық сипатталған ғылыми еңбек.

5. К. Булатова – «Дәнді дақылдардың коллекцияларын бағалаудағы ақуыз маркерлері» (2025)

Бидай, арпа және тритикале селекциясында ақуыз маркерлерін қолдану нәтижелері көрсетілген.

6. К. Баймағамбетова, А. Сарбаев – «Қазақстандағы жаздық бидайдың бейімделгіш сорттарын шығару негіздері» (2014)

Экологиялық жағдайларға бейімделген жаңа сорттарды шығару әдістері баяндалады.

7. Ш. Бастаубаева, К. Конысбеков, Р. Ержебаева, А. Абекова, Л. Табынбаева – «Қазақстандағы қант қызылшасы шаруашылығының дамуы» (2021)

Қызылша селекциясы мен тұқым шаруашылығының қазіргі жағдайы мен болашағы талданған.

8. А. Киреев – «Оңтүстік-шығыс Қазақстандағы тәлімі егіншіліктің ғылыми негіздері» (2010)

Су үнемдеу технологиялары мен минималды топырақ өңдеу тәсілдері баяндалған.

9. М. Құдайбергенов, А. Сайкенова, К. Байтаракова, М. Қанатқызы – «Қазақстандағы бұршақ тұқымдас дақылдар» (2024)

Нұт, ноқат, жасымық және басқа дақылдардың селекциясы мен өсіру технологиясы берілген.

10. А. Әбуғалиева, Е. Туруспеков, С. Абугалиева, Л. Драчева, С. Скокбаев, Т. Савин – «Мәдени және жабайы арпаның генетикалық ресурстары» (2011)

Арпаның морфологиялық және генетикалық ерекшеліктері мен құнды белгілері сипатталған.

11. Б. Сәриев, А. Әбуғалиева – «Оңтүстік және оңтүстік-шығыс Қазақстандағы арпа селекциясы» (2012)

Жаңа арпа сорттарын шығару тәжірибесі мен ғылыми нәтижелер қамтылған.

Кітаптар ҚазЕЖЗҒЗИ кеңсесінде сатылады.

Байланыс нөмірі: 8 778 835 75 78 (Мұхтар)

Құттықтау

Басқарма төрайымы Шолпан Оразқызы Бастаубаеваның және ҚазЕжӨШҒЗИ ұжымының атынан құрметті әріптестерімізді шын жүректен құттықтаймыз:

Жапаев Рауан Кайтбекович – «40100 – Ауыл, орман және балық шаруашылығы» ғылыми бағыты бойынша профессор ғылыми атағы берiлуiмен;

Қуныпияева Гуля Тлеужанқызы – «40100 – Ауыл, орман және балық шаруашылығы» ғылыми бағыты бойынша профессор ғылыми атағы берiлуiмен.

Табынбаева Лайла Климовна – «40100 – Ауыл, орман және балық шаруашылығы» ғылыми бағыты бойынша қауымдастырылған профессор ғылыми атағы берiлуiмен.

Бұл жетістіктеріңіз – ғылымға адалдығыңыздың, қажырлы еңбегіңіздің және үлкен жауапкершілігіңіздің нәтижесі. Ғылыми атақтарыңыз еліміздің ғылымын дамытуға, жас мамандарды даярлауға және ғылыми әлеуетін нығайтуға қосқан зор үлестеріңізді дәлелдейді.

Сіздерге мықты денсаулық, жаңа ғылыми табыстар мен кәсіби жолда толағай табыстар тілейміз!

Құрметпен, Басқарма төрайымы Шолпан Бастаубаева және ҚазЕжӨШҒЗИ ұжымы

Поздравление

От имени Председателя Правления Шолпан Оразовны Бастаубаевой и всего коллектива КазНИИЗиР сердечно поздравляем уважаемых коллег:

Жапаева Рауана Кайтбековича с присвоением ученого звания профессора по научному направлению 40100 – Сельское, лесное и рыбное хозяйство;

Куныпияеву Гулю Тлеужанкызы с присвоением ученого звания профессора по научному направлению 40100 – Сельское, лесное и рыбное хозяйство;

Табынбаеву Лайлу Климовну с присвоением ученого звания ассоциированного профессора (доцента) по научному направлению 40100 – Сельское, лесное и рыбное хозяйство.

Ваши достижения – это результат многолетнего труда, преданности науке и высокой ответственности. Эти звания подтверждают ваш вклад в развитие отечественной науки, подготовку молодых специалистов и укрепление научного потенциала страны.

Желаем вам крепкого здоровья, вдохновения, новых научных открытий и больших успехов на профессиональном пути!

С уважением, Председатель Правления Шолпан Бастаубаева и коллектив КазНИИЗиР

ҚазЕжӨШҒЗИ-де қант қызылшасын жинау науқаны басталды

Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтында (ҚазЕжӨШҒЗИ) қант қызылшасын жинау жұмыстары басталды. Зертхананың меңгерушісі Ләйлә Табынбаеваның айтуынша, қант қызылшасының орташа өнімділігі гектарына 640 центнерге жетеді.

Бұл стационарда жаңа гибридтер мен агрохимиялық тәсілдердің сорттық технологиясы зерттеліп келеді. Ғалымдар микротыңайтқыштардың нормалары мен мөлшерін анықтау бағытында тәжірибелер жүргізуде.

Жиналған қызылша өнімдері жақын күндері Талдықорған қаласындағы Құқықсу қант зауытына жеткізіледі. Қазіргі таңда түбірлерді КамАЗ көліктеріне тиеу жұмыстары жүріп жатыр.

Барлық жұмыстар техникалық дақылдар бойынша ПЦФ бағдарламасы және Ғылым және жоғары білім министрлігінің жобасы аясында ұйымдастырылған.

В КазНИИЗиР началась массовая уборка сахарной свёклы

В Казахском научно-исследовательском институте земледелия и растениеводства (КазНИИЗиР) стартовала массовая уборка сахарной свёклы.

Заведующая лабораторией сахарной свёклы Лайла Табынбаева отметила, что средняя урожайность культуры составляет 640 центнеров с гектара.

На данном стационаре изучаются сортовые технологии новых гибридов и методы агрохимии. Учёные проводят исследования по нормам и дозировкам микроудобрений для повышения урожайности и содержания сахара в корнеплодах.

После завершения сбора урожая свёкла будет отправлена на Куксинский сахарный завод в Талдыкоргане, где пройдёт переработку. В настоящее время идёт погрузка корнеплодов в КамАЗы.

Все работы организованы в рамках Программы целевого финансирования по техническим культурам, а также проекта Министерства науки и высшего образования.

Сотрудники КазНИИЗиР вышли на субботник по уборке кукурузы

Сегодня сотрудники Казахского научно-исследовательского института земледелия и растениеводства (КазНИИЗиР) провели традиционный осенний субботник. Участники занимались уборкой кукурузы на опытных полях института, приводили территорию в порядок и делились практическим опытом.

Во время субботника обсуждались вопросы качества урожая и подготовки к следующему сельскохозяйственному сезону. Молодые специалисты получили возможность поработать рядом с опытными агрономами и учёными, переняв их знания и навыки.

По словам организаторов, подобные мероприятия укрепляют командный дух, повышают интерес к земледелию и формируют ответственное отношение к труду и природе.

ҚазЕжӨШҒЗИ қызметкерлері жүгері алқабында сенбілік өткізді

Бүгін Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтының (ҚазҒЗЖИ) ұжымы дәстүрлі күзгі сенбілікке қатысты. Институт қызметкерлері тәжірибелік алқаптарда жүгері жинап, зерттеу аумағын тазалап, ретке келтірді.

Сенбілік барысында қатысушылар өнім сапасын талқылап, алдағы маусымдағы егіс жұмыстарына дайындық жөнінде пікір алмасты. Сонымен қатар, жас мамандар тәжірибелі агрономдар мен ғалымдардан кеңес алып, практикалық дағдыларын жетілдірді.

Ұйымдастырушылардың айтуынша, мұндай іс-шаралар тек еңбек мерекесі ғана емес, сонымен қатар ғылыми ұжымның рухын көтеріп, командалық бірлікті нығайтады.

Казахстанские учёные вывели новую климатически устойчивую люцерну «Тозимди»

В Казахстане представлен первый сорт люцерны, устойчивый к жаре и засухе. Новый сорт, названный «Тозимди» (в переводе – «устойчивый»), стал результатом многолетней работы Казахского научно-исследовательского института земледелия и растениеводства (КазНИИЗиР) совместно с учёными Австралийского института исследований и разработок (SARDI).

Фото из открытых источников

Исследования проводились в рамках международного проекта BOLD (Biodiversity for Opportunities, Livelihoods and Development), реализуемого Crop Trust при поддержке правительства Норвегии.

По словам профессора Галиоллы Мейирмана, руководителя исследований люцерны в КазНИИЗиР, новый сорт может стать настоящим спасением для фермеров, страдающих от дефицита воды:

«Отступающие ледники лишают фермеров источников орошения. Благодаря сорту “Тозимди” они смогут выращивать люцерну без полива и сохранять стабильное производство молока и мяса» – отметил он.

Сорт был создан путём скрещивания местных сортов люцерны с дикими сородичами, устойчивыми к экстремальным температурам – от –20 до +40 °C. Испытания проводились в Кызылординской, Жамбылской, Южно-Казахстанской и Алматинской областях, где «Тозимди» показал высокую урожайность, устойчивость к засухе и морозам.

По оценке учёных, новый сорт способен приносить до четырёх урожаев в год, снижая затраты животноводов и повышая качество кормов. Кроме того, он способствует улучшению структуры почвы и замедлению опустынивания.

Руководитель проекта по люцерне в SARDI доктор Алан Хамфрис отметил, что опыт Казахстана может стать моделью для других стран, сталкивающихся с нехваткой воды.

«Тозимди – пример того, как научное сотрудничество помогает находить реальные решения климатических вызовов», – подчеркнул он.

КазНИИЗиР продолжит работу по адаптации сорта в разных климатических зонах Казахстана, чтобы сделать устойчивое сельское хозяйство доступным для всех фермеров страны.

Қазақстандық ғалымдар «Төзімді» атты жаңа климатқа төзімді жоңышқа сортын шығарды

Қазақстанда алғаш рет ыстық пен құрғақшылыққа төзімді жаңа жоңышқа сорты – «Төзімді» әзірленді. Атауының өзі «берік, тұрақты» деген мағынаны білдіретін бұл сортты Қазақ ауыл шаруашылығы және өсімдік шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтының (ҚазЕжӨШҒЗИ) ғалымдары Австралияның SARDI институтымен бірлесіп шығарды.

Жоба BOLD (Biodiversity for Opportunities, Livelihoods and Development) халықаралық бағдарламасы аясында Crop Trust ұйымының және Норвегия үкіметінің қолдауымен жүзеге асырылды.

ҚазЕжӨШҒЗИ профессоры Ғалиолла Мейірманның айтуынша, жаңа сорт су тапшылығынан зардап шегіп отырған фермерлерге үлкен көмек болады:

«Мұздықтардың шегінуіне байланысты су тапшылығы күшейіп келеді. “Төзімді” сорты фермерлерге суарылмайтын алқаптарда да жоңышқа өсіруге мүмкіндік береді».

Жаңа сорт жергілікті жоңышқаларды құрғақшылыққа бейім жабайы туыстарымен будандастыру арқылы алынған. Өсімдік –20°С-тан +40°С-қа дейінгі температурада жақсы өседі. Сынақтар Қызылорда, Жамбыл, Түркістан және Алматы облыстарында жүргізіліп, жоғары өнімділік пен аязға төзімділік көрсетілген.

«Төзімді» сорты жылына үш-төрт орымға дейін өнім береді, мал азығының сапасын арттырады және жердің құнарлылығын сақтауға ықпал етеді.

SARDI институтының ғалымы, доктор Алан Хамфрис Қазақстан тәжірибесі климаттық қиындықтарға бейімделудің халықаралық үлгісі бола алатынын атап өтті.

«“Төзімді” – ғылым мен фермерлер ынтымақтастығының нақты нәтижесі», – деді ол.

ҚазЕжӨШҒЗИ алдағы уақытта сортты әртүрлі өңірлердің климаттық жағдайларына бейімдеу жұмыстарын жалғастырады.

Учёные передали семена для создания Национального генбанка Казахстана

Учёные из ведущих научно-исследовательских институтов и станций Казахстана – ВК СХОС, КазНИИЖиК, КазНИИР им. Жахаева, КазНИИПО, СХОС ХиБ, Карабалыкской СХОС, Карагандинской СХОС им. А. Ф. Христенко, Красноводопадской, Павлодарской, Уральской и Приаральской СГРР им. Вавилова – передали в КазНИИЗиР ценные генетические ресурсы: семена сортов и гибридов сельскохозяйственных культур.

Эти образцы направлены для регистрации в Министерство экологии и природных ресурсов РК, а также для получения статуса Национального генбанка. Это важный шаг в развитии отечественной системы сохранения агробиоразнообразия и устойчивого сельского хозяйства.

Передача коллекционного материала обеспечит долгосрочное хранение и защиту уникальных генетических образцов, а также их доступность для учёных, селекционеров и аграриев. Это позволит проводить исследования по адаптации растений к изменяющемуся климату и создавать новые, более устойчивые сорта.

Создание Национального генбанка – стратегически важный элемент обеспечения продовольственной безопасности Казахстана, сохранения биоразнообразия и развития устойчивого земледелия.

Проект реализуется в соответствии с международными стандартами и рекомендациями ФАО и открывает перед Казахстаном возможность участия в глобальных программах по обмену и сохранению генетических ресурсов.

Ғалымдар Қазақстанның Ұлттық генбанкін құру үшін тұқымдар тапсырды

Қазақстанның жетекші ғылыми-зерттеу институттары мен станциялары – Шығыс Қазақстан ауыл шаруашылығы тәжірибе станциясы, Қазақ мал шаруашылығы және жемшөп өндірісі ғылыми-зерттеу институты, Жахаев атындағы Қазақ күріш шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты, ХиБ ауыл шаруашылығы станциясы, Қарабалық, Қарағанды (А. Ф. Христенко атындағы), Қызылқұм, Павлодар, Батыс Қазақстан және Вавилов атындағы Арал маңы ауыл шаруашылығы ғылыми-зерттеу станциялары өздерінің ауыл шаруашылығы дақылдарының сұрыптары мен будандарының тұқымдарын Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтына (ҚазЕжӨШҒЗИ) тапсырды.

Бұл генетикалық ресурстар ҚР Экология және табиғи ресурстар министрлігінде тіркеуден өтіп, Ұлттық генбанк мәртебесін алу үшін жіберілді. Бұл қадам еліміздің агробиоәртүрлілікті сақтау және орнықты ауыл шаруашылығын дамыту жүйесін жетілдіру бағытындағы маңызды бастама болып табылады.

Коллекциялық материалды беру құнды тұқым үлгілерін ұзақ мерзімді сақтау мен қорғауға, сондай-ақ оларды ғылыми зерттеулер, селекция және климаттың өзгеруіне бейімделу мақсатында пайдалануға мүмкіндік береді.

Ұлттық генбанктің құрылуы – Қазақстанның азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің, биологиялық әртүрлілікті сақтаудың және орнықты егіншілікті дамытудың стратегиялық бағыты.

Жоба БҰҰ Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымының (ФАО) халықаралық стандарттарына сай жүзеге асырылуда және Қазақстанның әлемдік генетикалық бағдарламаларға қатысуына жол ашады.

В КазНИИЗИР начался посев озимых культур

В Казахском научно-исследовательском институте земледелия и растениеводства (КазНИИЗИР) стартовали осенние полевые работы. Лаборатория Генофонда сельскохозяйственных культур приступила к посеву озимых культур, которые станут основой для будущих исследований по селекции и адаптации сортов к климатическим условиям Казахстана.

По словам заведующего лабораторией Данияра Таджибаева, в этом сезоне особое внимание уделено изучению устойчивости пшеницы и ячменя к засухе и низким температурам. Посев проводится на опытных делянках института с соблюдением всех агротехнических норм.

Работы по закладке опытов позволят ученым оценить качество посевного материала, устойчивость растений и потенциал урожайности в различных зонах земледелия.

«Мы продолжаем формировать и обновлять национальный генофонд зерновых культур, чтобы в будущем аграрии страны имели доступ к лучшим сортам, адаптированным к местным условиям», – отметил Данияр Таджибаев.

 ҚазЕжШҒЗИ күздік дақылдарды себу басталды

Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтында (ҚазЕжШҒЗИ) күзгі дала жұмыстары басталды. «Генофонд» зертханасы күздік дақылдарды себуге кірісті. Бұл егістер алдағы уақытта сұрыптарды іріктеу мен оларды Қазақстанның климаттық жағдайларына бейімдеу жөніндегі зерттеулердің негізін қалайды.

Мамандардың айтуынша, биылғы маусымда басты назар бидай және арпаның құрғақшылық пен төмен температураға төзімділігін зерттеуге аударылған. Себу жұмыстары институттың тәжірибелік алқаптарында агротехникалық талаптарға сай жүргізілуде.

Бұл тәжірибелер арқылы ғалымдар тұқымның сапасын, өсімдіктердің тұрақтылығын және әртүрлі аймақтардағы өнімділік әлеуетін бағалай алады.

«Біздің мақсатымыз ел аграрийлеріне жергілікті жағдайға бейімделген, өнімділігі жоғары сорттардың ұлттық генофондын қалыптастыру», – дейді Данияр Таджибаев.

Қытай делегациясы ҚазЕжӨШҒЗИ институтында болды: ынтымақтастықтың нәтижелері мен келер жылға жоспар талқыланды

Бүгін Қытайдың Синьцзян ауыл шаруашылығы ғылым академиясының өкілдері Қазахстанның егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтына (ҚазЕжӨШҒЗИ) ресми сапармен келді. Делегацияға Дәнді дақылдар институтының директоры Чжан Юэ Цян жетекшілік етті.

Сапардың мақсаты – 2025 жылғы бірлескен жобалардың қорытынды кезеңін орындау және келер жылға арналған негізгі бағыттарды талқылау.

Делегация құрамында бидай, күнбағыс, мақта, жүгері және бұршақ тұқымдас дақылдар бойынша жетекші ғалымдар бар. Олардың қатарында – күнбағыс селекциясының маманы профессор Лэй Чжунхуа, арпа және басқа дәнді дақылдар бойынша профессор Фэн Гоцзюнь, Мақта институтының профессоры Цуй Цзяньпин және жүгері агротехнологиясының маманы профессор Сайли Хансай, т.б.бар.

Қонақтар ҚазЕжӨШҒЗИ басшылығымен және ғалымдарымен кездесіп, ғылыми ынтымақтастық, тәжірибе алмасу және бірлескен зерттеулердің барысын талқылады.

11–17 қазан аралығында делегация Алматы, Түркістан, Ақмола және Солтүстік Қазақстан облыстарындағы ғылыми және өндірістік нысандарға баруды жоспарлап отыр. Бағдарламада – тамшылатып суару технологиясымен, суды үнемді пайдалану жүйелерімен және дәнді, мақта, жүгері дақылдарының өндірісімен танысу.

Тараптар инновациялық агротехнологияларды енгізу, селекциялық жұмыстарды жетілдіру және қуаң аймақтарға бейімделген дақылдардың өнімділігін арттыру мәселелеріне ерекше назар аударды.

«Біз қазақстандық әріптестерімізбен дәнді және майлы дақылдар бойынша бірқатар бірлескен жобаларды жүзеге асырып келеміз. Ынтымақтастығымыз одан әрі нығаяды деп сенеміз», – деді Чжан Юэ Цян мырза.

Сапар соңында тараптар мамандар алмасуды кеңейтуге, жаңа технологияларды енгізуге және ортақ ғылыми зерттеулерді жалғастыруға уағдаласты.

Китайская делегация посетила КазНИИЗиР: обсуждены итоги сотрудничества и планы на следующий год

Сегодня в Казахский научно-исследовательский институт земледелия и растениеводства (КазНИИЗиР) прибыла делегация Китайской академии сельскохозяйственных наук Синьцзяна во главе с директором Института зерновых культур господином Чжан Юэ Цяном.

Визит проходит в рамках выполнения заключительного этапа совместных казахстанско-китайских проектов 2025 года и обсуждения планов сотрудничества на предстоящий период.

В состав делегации вошли ведущие ученые и профессора, представляющие институты по селекции пшеницы, подсолнечника, хлопчатника, кукурузы и зернобобовых культур. Среди них – профессор Лэй Чжунхуа, специалист по подсолнечнику; профессор Фэн Гоцзюнь, занимающийся селекцией ячменя и других зерновых; профессор Цуй Цзяньпин из Института хлопка, а также профессор Сайли Хансай, исследующий технологии возделывания кукурузы и другие.

В ходе визита представители Китая встретились с руководством КазНИИЗиР и ведущими казахстанскими учеными. Обсуждены вопросы реализации текущих проектов, обмена опытом и проведения научных стажировок.

С 11 по 17 октября делегация посетит ряд научных и производственных площадок в Алматинской, Туркестанской, Акмолинской и Северо-Казахстанской областях. В программе – ознакомление с технологиями капельного орошения, системами бережного использования водных ресурсов, производством кукурузы, хлопка и зерновых культур.

Особое внимание стороны уделили внедрению инновационных агротехнологий, развитию селекционной работы и повышению урожайности культур, адаптированных к засушливым регионам Казахстана.

«Наши институты уже реализуют совместные проекты в сфере зерновых и масличных культур. Мы высоко ценим поддержку казахстанских коллег и уверены, что сотрудничество будет только укрепляться», – отметил господин Чжан Юэ Цян.

В завершение визита стороны выразили готовность расширять обмен специалистами, внедрять передовые научные разработки и проводить совместные исследования в рамках двусторонних программ.

КазНИИЗиР © 2020 Все права защищены.

Dark Mode
X